ΟΜΗΡΟΣ:
Μια Μεθοδολογική Προσέγγιση για τη Σχεδίαση Ακουστικής-Απτικής Αλληλεπίδρασης στη Μη-Οπτική Διεπαφή Χρήστη (user interface) με Έμφαση στην Προσβασιμότητα Ατόμων με Απώλεια Όρασης
Αρχική σελίδα | Συνεργαζόμενοι φορείς | Σύνδεσμοι | Επικοινωνία
Κίνητρο : Τα περισσότερα από τα κείμενα με τα οποία ερχόμαστε σε καθημερινή επαφή που είναι σε έντυπη μορφή (π.χ. εφημερίδες, σχολικά εγχειρίδια, περιοδικά) ή και σε ηλεκτρονική μορφή (π.χ. . doc , HTML , XML ) και προβάλλονται σε μια οθόνη τερματικής συσκευής (Η/Υ, PDA , ΑΤΜ, κινητό τηλέφωνο,) ή σε οθόνη προβολής (π.χ. σε μία διάλεξη ή σχολική τάξη) έχουν παραχθεί χωρίς καμιά πρόβλεψη για την απόδοσή τους σε ακουστική μορφή από συστήματα επικοινωνίας ανθρώπου μηχανής με ομιλία ( Acoustic User Interface - AUI ). Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα η οπτική πληροφορία (όπως για παράδειγμα έντονη ή πλάγια γραφή, υπογράμμιση, μέγεθος γραμμάτων, είδος γραμματοσειράς, κλπ) που σχετίζεται με τον τρόπο παρουσίασης (και που αναφέρεται σαν type style ή presentation formatting ) στα έγγραφα και η οποία εμπεριέχει μετα-πληροφορία, πέραν δηλαδή της εννοιολογικής του κειμένου και η οποία πιθανόν να υποδηλώνει έμφαση ή σε άλλες περιπτώσεις μειωμένη σημαντικότητα, να αγνοείται από τα συστήματα μετατροπής κειμένου σε ομιλία ή τις εφαρμογές ανάγνωσης οθονών (screen readers) για άτομα με απώλεια όρασης. Επίσης, οι σύνθετες δομές στα δομημένα κείμενα (όπως πίνακες και λίστες) αποδίδονται με μια τελείως γραμμική μορφή προφορικού λόγου με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια συγκεχυμένη αντίληψη της πληροφορίας από τον ακροατή. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ένας δομημένος τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος της ακουστικής (και σε ορισμένες περιπτώσεις σε συνδυασμό με απτική) απόδοσης της μεταπληροφορίας των δομημένων εγγράφων. Η σχεδίαση της ακουστικής-απτικής αλληλεπίδρασης γίνεται από τους σχεδιαστές της διεπαφής χρήστη με έναν ad hoc και προσωποπαγή τρόπο, με συχνό αποτέλεσμα μια αναποτελεσματική χρήση του ήχου.
Στόχος : Το έργο ΟΜΗΡΟΣ προτείνει μια μεθοδολογική διεπιστημονική προσέγγιση για τη μελέτη και σχεδίαση ακουστικής μόνο ( Acoustical User Interface - AUI ) ή και ακουστικο-απτικής αλληλεπίδρασης στην μη οπτική διεπαφή χρήστη ( non - Visual User Interface ) η οποία θα είναι ανεξάρτητη του περιεχομένου, της φυσικής γλώσσας και της μορφής - ή του τύπου της τερματικής συσκευής αλληλεπίδρασης.
Αντικείμενο : Το αντικείμενο της έρευνας στο έργο ΟΜΗΡΟΣ εστιάζεται στη μελέτη της δυνατότητας πλήρους ακουστικής προσβασιμότητας στις μεταπληροφορίες δομημένων έντυπων και ηλεκτρονικών εγγράφων. Συγκεκριμένα θα μελετηθεί η κατάλληλη σημασιολογική και συντακτική διάκριση που θα πρέπει να παρέχεται στον χρήστη (βλέποντα και με μειωμένη όραση ή και τυφλό) για κάθε ένα χαρακτηριστικό του εγγράφου που αποδίδεται ακουστικά-απτικά ώστε να επιτυγχάνεται μη λανθασμένη αντίληψή του. Η ακουστική διεπαφή θα περιλαμβάνει:
Στις περιπτώσεις που δεν θα επιτευχθεί πλήρης ακουστική προσβασιμότητα θα μελετηθεί η συνδυασμένη ακουστική-απτική απεικόνιση (Tactile-Audio User Interface). Η απτική διεπαφή θα περιλαμβάνει μηχανισμούς παραγωγής απτικών ερεθισμάτων (haptic stimuli) που θα παράγονται από απτικές συσκευές (haptic devices).
Το έργο θα κατατάξει τα αποτελέσματα σύμφωνα με δύο βασικά κριτήρια:
Μεθοδολογία: Η μεθοδολογία του έργου ΟΜΗΡΟΣ βασίζεται σε καθιερωμένες θεωρίες της ψυχολογίας που παρέχουν στον σχεδιαστή της διεπαφής χρήστη ένα συνεπές λογικά και προσβάσιμο πλαίσιο που διασφαλίζει τη χρηστικότητα του τεχνοποιήματος (artifact). Κάθε ακουστική-απτική αναπαράσταση θα προσδιοριστεί σε τρία επίπεδα: εννοιολογικό (conceptual), δομικό (structural) και υλοποίησης (implementation). Στο εννοιολογικό επίπεδο θα μελετηθεί ο εντοπισμός της πληροφορίας που θα πρέπει να αναπαρασταθεί ακουστικά και απτικά και θα περιλαμβάνει τη μελέτη των δραστηριοτήτων που θα υποστηρίζονται καθώς και την εξέταση των απαιτήσεων των interaction objects που θα χρησιμοποιηθούν. Η πληροφορία θα μπορεί να αναπαρίσταται είτε με έναν ακουστικό ή απτικό τρόπο (modality) αλλά και με τον ταυτόχρονο συνδυασμό τους. Στο δομικό επίπεδο θα εξεταστεί πώς μια ακουστική-απτική σκηνή (scene) επηρεάζεται από τον συνδυασμό διαφόρων τμημάτων πληροφορίας που απαιτεί μια δραστηριότητα, και πώς καθορίζονται οι πρωτεύοντες και συνεχόμενοι ακουστικοί-απτικοί όροι απόδοσης των οπτικών-δομικών χαρακτηριστικών των εγγράφων. Το επίπεδο υλοποίησης θα έχει σκοπό στον προσδιορισμό των φυσικών διαστάσεων των ήχων, των μεταβολών της συνθετικής ομιλίας και της απτικής αναπαράστασης που είναι κατάλληλα να διατηρούν την πληροφορία που αναγνωρίστηκε στο εννοιολογικό επίπεδο και να υλοποιούν τη δομή που εξήχθη στο δομικό επίπεδο. Το έργο θα παράγει ένα ολιστικό μοντέλο ακουστικής-απτικής αναπαράστασης μεταπληροφορίας των δομημένων κειμένων που θα εντάσσεται στο πλαίσιο της Ενισχυτικής Εικονικής Πραγματικότητας (Augmented Virtual Reality). Το μοντέλο αυτό θα υλοποιηθεί ως ειδική επέκταση της XML. Επίσης θα αναπτυχθούν κατευθυντήριες γραμμές (guidelines) για τους σχεδιαστές της διεπαφής χρήστη σε κάθε ένα από τα τρία επίπεδα που αναφέρθηκαν παραπάνω.
Η έρευνα θα περιλαμβάνει δοκιμασίες ευχρηστίας και ψυχοακουστικούς ελέγχους με πραγματικούς χρήστες, βλέποντες και με μειωμένη όραση (συμπεριλαμβανομένων και των τυφλών) στις περιπτώσεις ακουστικοποίησης της μεταπληροφορίας δομημένων κειμένων (μορφή γραφής, λίστες και πίνακες δεδομένων). Για τα πειράματα αυτά θα αναπτυχθεί ειδικό εργαλείο λογισμικού. Στο πλαίσιο του έργου θα γίνει εφαρμογή της μεθοδολογίας σε μαθητές με σημαντική απώλεια όρασης (ή και τυφλούς) κατά την ενταξιακή εκπαιδευτική τους διαδικασία. Θα χρησιμοποιηθεί προηγμένο σύστημα ηλεκτρονικού πίνακα διδασκαλίας στην τάξη σχολείου (στην οποία θα συμμετέχουν και μαθητές με απώλεια όρασης). Για το σκοπό αυτό θα αναπτυχθεί εφαρμογή λογισμικού επαυξημένων περιβάλλον μάθησης (augmented learning environments) που θα καθιστά τον πίνακα αυτό πλήρως προσβάσιμο από άτομα με απώλεια όρασης (συμπεριλαμβανομένων των τυφλών).
 |
Το έργο χρηματοδοτείται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας και την Ευρωπαϊκή Ένωση-Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο στο πλαίσιο του Προγράμματος Ενίσχυσης του Ερευνητικού Δυναμικού (ΠΕΝΕΔ) - 2003. |
 |
Αρχική σελίδα | Συνεργαζόμενοι φορείς | Σύνδεσμοι | Επικοινωνία
Η ιστοσελίδα ενημερώθηκε την Πέμπτη, 8 Μαρτίου 2007 12:00:00 μμ