Ξύλινο έγχορδο μουσικό όργανο, το μουσικό όργανο των επαγγελματιών κιθαριστών και κιθαρωδών της κλασσικής εποχής. Δυστυχώς, δεν διαθέτουμε αρχαιολογικό εύρημα αυτού του τόσο σημαντικού οργάνου της ελληνικής αρχαιότητας. Ωστόσο, η ανάγλυφη παράσταση της ζωφόρου του περιστυλίου του Παρθενώνα προσφέρει σαφέστατες πληροφορίες τόσο για τις αναλογίες μεταξύ των μερών, τις συνδέσεις μεταξύ τους αλλά και για την τρίτη διάσταση –αυτή του βάθους- που λείπει από την εικονογραφία.
Κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί ότι ερμηνευτικές προσεγγίσεις που εισηγούνται μεταλλικούς ή άλλους μηχανισμούς που προσαρμόζονται στους βραχίονες και τη γέφυρα του οργάνου και επηρεάζουν το κούρδισμα ή προσδίδουν ηχητικά εφέ κατά το παίξιμό του δεν υποστηρίζονται από τις μαρτυρίες που σχετίζονται με το συγκεκριμένο όργανο αλλά και με τις συχνότατες και σαφείς από τις πηγές της γραμματείας αναφορές για τις φόρμες του αρχαιοελληνικού μέλους και τον τρόπο με τον οποίο ήταν δυνατόν να αποδίδονται στο όργανο. Κρίνονται δε οι προσεγγίσεις αυτές ως αβάσιμες, σύμφωνα με την πλέον πρόσφατη επιστημονική βιβλιογραφία.
Το μεγάλο, βαθύ, ξύλινο τραπεζοειδούς σχήματος αντηχείο της κιθάρας αποδίδει ήχους μεγάλης έντασης και όγκου, συγκριτικά με τον ήχο των υπολοίπων εγχόρδων και ως εκ τούτου ήταν κατάλληλο για παραστάσεις σε μεγάλους ανοιχτούς χώρους.
Ο σκελετός του οργάνου αποτελείται από τρία μέρη: το αντηχείο, τους βραχίονες και τις πλατιές ορθογωνίου σχήματος προεκτάσεις των βραχιόνων. Οι βραχίονες σκαμμένοι κι αυτοί στο εσωτερικό τους έως περίπου το μέσον του ύψους τους επικολλώνται περιφερειακά στα άνω άκρα του σκαφτού αντηχείου. Στενές διαμήκεις οπές στο άνω τμήμα του εσωτερικού των βραχιόνων υποδέχονται τις προεκτάσεις των βραχιόνων που εκτείνονται ευθύγραμμα προς τα άνω μετά την συνάρμοσή τους με το ζυγό.
Οι βραχίονες καθώς απομακρύνονται από το αντηχείο στρέφονται σταδιακά προς το εσωτερικό ώστε η απόσταση των άνω άκρων τους να ταυτιστεί σχεδόν με το στενό ενεργό μήκος του ζυγού.
Η σύνδεση του ζυγού με τις προεκτάσεις των βραχιόνων παρουσιάζει δομικές ομοιότητες με τις αντίστοιχες συνδέσεις στη φόρμιγγα, τη βάρβιτο και τη χέλυν. Οι φαρδιές σχετικά αλλά στενές (ως προς τη διάσταση του βάθους) προεκτάσεις των βραχιόνων διαπερνούν εγκάρσιες ορθογώνιας διατομής τομές του ζυγού, κι ο τελευταίος επικάθεται σταθερά στο άνω στρογγυλόσχημο άκρο των βραχιόνων που στην εμπρόσθια όψη σχηματίζει ρόδακα. Εξωτερική στρογγυλόσχημη έξαρση στη βάση των προεκτάσεων εντός των βραχιόνων διασφαλίζει ότι οι προεκτάσεις δεν θα μετακινηθούν προς τα έξω λόγω της τάσης των χορδών.
Το ξύλινο καπάκι αποτελείται στην ανακατασκευή από τέσσερα μέρη και εφαρμόζεται σε υποδοχή που έχει δημιουργηθεί στο εσωτερικό της περιφέρειας του αντηχείου. Η εμπρόσθια βάση των βραχιόνων εφάπτεται με τα άνω πλαϊνά άκρα του καπακιού και εξισορροπεί τις τάσεις που ασκούν οι τεντωμένες χορδές, δίδοντας την αναγκαία σταθερότητα στα λεπτά τοιχώματα του αντηχείου.
Η εσωτερική των βραχιόνων υποστηρικτική διάταξη που ενδεχομένως απεικονίζει το θηρίο (πιθανότατα φίδι) που σκότωσε ο Απόλλων στους Δελφούς, αποσβένει τις τάσεις των χορδών στα άνω άκρα των βραχιόνων εμποδίζοντας την καμπύλωσή τους προς το εσωτερικό. Με αυτόν τον τρόπο το κούρδισμα διατηρείται σταθερό από την πρώτη κιόλας στιγμή που τεντώνονται οι χορδές.
Είναι συνετό να μην υποτιμούμε τις τάσεις που ασκούν οι χορδές στο σκελετό του οργάνου. Στην περίπτωση της κιθάρας, το άθροισμα της οριζόντιας συνιστώσας των τάσεων των χορδών ξεπερνά τα 650Nt. Πρόκειται για ένα διόλου ευκαταφρόνητο μέτρο μεγέθους αν σκεφτεί κανείς ότι το πάχος των τοιχωμάτων του αντηχείου κυμαίνεται μεταξύ 3,5 και 6,5 χιλιοστών.
Ακολουθούν ενδεικτικές φωτογραφίες από τις φάσεις της ανακατασκευής.
